Box Office i nie tylko: kulturowy, społeczny i ekonomiczny wpływ kina

Zmieniająca się publiczność, ewoluujący ekosystem  technologiczny i oczywiście pandemia Covid: w ostatnich latach wiele się wydarzyło, co wpłynęło na krajobraz kina. Ale gdzie dokładnie jesteśmy jako branża? Aby się tego dowiedzieć, trzy wiodące instytucje zajmujące się europejskimi kinami, CICAE (Międzynarodowa Konfederacja Kin Studyjnych), UNIC (Międzynarodowa Unia Kin) i Europa Cinemas połączyły siły z agencją badawczą Omdia Consulting, aby zebrać obserwacje i przygotować analizę o roli kin studyjnych oraz ich wpływu społecznego, kulturowego i gospodarczego.

Wynikiem badania jest „Box Office and Beyond”, przełomowy raport, który pozwala ponownie skupić się na znaczeniu kin jako kluczowych ośrodków kultury i kondycji ekosystemu audiowizualnego. Badanie pokazuje, że podczas gdy możliwości oglądania filmów poza kinem mnożą się i są coraz częściej wykorzystywane, unikalne doświadczenie przestrzeni kinowej pozostaje ważniejsze i bardziej pożądane niż kiedykolwiek, a kina zachowują swoją rolę kuratorów i wyznaczników trendów w konsumpcji filmów w domu.

Kulturowe znaczenie kin

Kina, zwłaszcza kina studyjne, są przede wszystkim miejscami kultury. Kino jest najnowszą formą sztuki, ma zaledwie 150 lat, ale zapoczątkowało rewolucję nowych mediów opartą na ekranie i nadal działa jako pomost między starszą formą sztuki a nową generacją rozrywki.

Siła kin wynika z wyjątkowego sposobu doświadczania opowiadanych historii, ważnego doświadczenia formacyjnego, które również nadaje kinom ich moc edukacyjną, czy to dla dzieci, które mogą po raz pierwszy zobaczyć opowieści na dużym ekranie, czy dla dorosłych, którym pokazuje się historie, do których inaczej nie mieliby dostępu. Kina stają się pomostem między lokalną publicznością a globalną perspektywą poprzez selekcjonowanie treści, zwłaszcza z niedostatecznie reprezentowanych grup, których perspektywa ma szansę dotrzeć do odbiorców.

Kulturowe znaczenie kin wynika również z budowanych przez nie oczekiwań. Pomaga to filmom odnieść sukces i wejść w klimat epoki. Pozwala na mediację między wszystkimi formami sztuki i rozrywki, otwierając swoje przestrzenie nie tylko dla filmów: w kinach studyjnych pokazuje się operę, teatr, czy zaprasza na czytanie książek, pomagając tym mniej dostępnym formom sztuki dotrzeć do znacznie większej liczby odbiorców. To właśnie w kinach najłatwiej zanurzyć się w kulturze. Kina najlepiej wykorzystują nowe technologie, zasada wyłączenia telefonu i siedzenia w ciszy, podczas gdy historia się rozwija, zachowuje niezrównaną moc: możliwość odcięcia się od codziennego zgiełku i bycia w pełni obecnym w tym, co się dzieje, doświadczenie tego zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo.

Kino oferuje również możliwość utrzymania historii przy życiu po zakończeniu filmu: dyskutując o niej z innymi widzami lub korzystając ze spotkań z twórcami. Chodzenie do kina to coś więcej niż oglądanie filmu, to całkowite zanurzenie się w nim, co jest prawie niemożliwe do zrobienia w domu.

Ekonomiczne znaczenie kina

Ekonomiczna rola kin jest, po pierwsze, definiowana przez ich rolę jako pracodawców. W kinach w samej Francji, Niemczech, Hiszpanii, Włoszech i Wielkiej Brytanii zatrudnia się ponad 100 000 osób. Liczba ta jest bardzo zgodna z innymi aspektami przemysłu filmowego i nie uwzględnia wielu miejsc pracy stworzonych przez kina, w szczególności wszystkich usługodawców, których działalność jest nierozerwalnie związana z kinami. Warto zauważyć, że kina są miejscami innowacji i stale wyposażają się w nowe technologie, czego dowodem jest stopniowe przechodzenie od czarno-białych filmów na rolkach do technologii projekcji laserowej, nie wspominając na przykład o sprzęcie 3 i 4D.

Kina są również kluczowe dla sukcesu każdego filmu. Są wyjątkowym połączeniem z publicznością, decydując o sukcesie filmu na wszystkich etapach eksploatacji. Nic nie zilustrowało tego faktu bardziej dobitnie niż eksperymenty w trakcie i wkrótce po pandemii Covid, podczas której wypuszczano filmy wyłącznie na streamingu, co doprowadziło do nieuchronnego uświadomienia sobie, że filmy te radziły sobie gorzej niż te, które najpierw skorzystały z premiery kinowej. I wreszcie, kina są znacznie bardziej przejrzyste w sposobie raportowania i publikacji liczby widzów, co sprawia, że kina są jedynymi wiarygodnymi miernikami sukcesu komercyjnego filmu.

W związku z tym, widzowie kinowi są również ogromną częścią ekonomicznego wpływu kin. Są oni zdecydowanie bardziej skłonni do korzystania z innych form mediów (53% kinomanów regularnie kupuje treści VOD, w porównaniu z 27% osób niebędących kinomanami). A nawet poza mediami, wyprawa do kina zachęca do wydawania pieniędzy na inne towary i usługi: belgijskie dane pokazały, że 33,5% kinomanów deklaruje, że je lub pije w drodze do kina lub po wyjściu do kina, budując ważną bazę konsumentów dla innych firm i odgrywając kluczową rolę społeczną.

Społeczne znaczenie kina

Społeczna rola kin może być w rzeczywistości najważniejsza: w czasach, gdy znaczenie trzeciego miejsca (takiego, które nie jest ani miejscem pracy, ani domem) jest zarówno uznawane przez nauki społeczne i zdrowotne, jak i niszczone przez procesy gentryfikacji i kapitalistyczne zamykanie przestrzeni niekomercyjnych, kina oferują niedrogą przestrzeń do spędzania czasu z przyjaciółmi lub poznawania nowych ludzi, wspomaganą rozmowami często wywoływanymi przez wyświetlany film.

Ogólnie rzecz biorąc, wykazano, że kina zmniejszają samotność w swoich społecznościach, pozwalając ludziom spotykać się razem. Zdrowie psychiczne nie jest tym, na czym kończą się korzyści zdrowotne kina: badanie wykazało 93% redukcję stresu i niepokoju u pacjentów, których szpital oferował pokazy filmowe.

Kina są miejscami wielu pierwszych doświadczeń: oferują nastolatkom i młodym dorosłym miejsca, które są przystępne cenowo i z dala od nadzoru rodziców, aby iść na randki lub po prostu spędzać czas z przyjaciółmi w zapośredniczonym środowisku.

Wreszcie, kina są również przestrzeniami dumy obywatelskiej: są architektonicznymi krajobrazami, centrami społeczności, centrami kultury. W Wielkiej Brytanii 63% respondentów badania zadeklarowało, że ich lokalne kino jest częścią ich dumy z miejsca, w którym mieszkają. Co ciekawe, zostało to zilustrowane w niecodzienny sposób: podczas zamieszek w Paryżu w 2023 r. na przedmieściach Montreuil, Cinema le Melies, znane z otwartości na miasto i jego mieszkańców, było jednym z niewielu budynków nietkniętych przez zamieszki.

Wnioski

Kina pozostają kluczowym miejscem dla życia publicznego w XXI wieku. Dzięki swojej innowacyjnej sile i ciągłemu wsparciu publicznemu, kina studyjne zachowają swoją kluczową rolę jako „ostatnia mila” dla każdego filmu, aby dotrzeć do widzów, jako arbitrzy różnorodnej kultury i jako kluczowe ośrodki społeczn-kulturowe.