W najbliższą sobotę, 12 czerwca o g. 16:00 w warszawskim kinie Muranów odbędzie się spotkanie z naszą koleżanki z kina AMOK – Urszulą Biel z okazji premiery jej książki „Kultura filmowa prowincji górnośląskiej. Kina, właściciele, widzowie”, Poznań 2020.
Spotkaniu z autorką będzie towarzyszył pokaz filmu „Higiena małżeńska” (reż. Wolf Junger, Austria 1922).
O książce:
Książka Urszuli Biel stanowi kontynuację pierwszej monografii autorki, dotyczącej kinematografii województwa śląskiego w latach 1918-1939. Obszarem obecnych badań stała się prowincja górnośląska, czyli część regionu, jaka przypadła Niemcom po I wojnie światowej. Pracę oparto na szerokich kwerendach archiwalnych. Na tle kontekstów historycznych (Niemiec, Górnego Śląska, kinematografii weimarskiej, hitlerowskiej, a także europejskiej i światowej) przyglądamy się lokalnej dynamice rozwoju omawianej dziedziny. W jej głównym polu widzenia są tutejsze kina i ich właściciele oraz zarządcy. Równie ważne okazały się zachowania publiczności, będącej ważnym ogniwem zachodzących zmian. W dotychczasowych badaniach nad historią Górnego Śląska dominowała kategoria relacji polsko-niemieckich. Nie zapominając o nich, autorka daje prymat fenomenowi kultury popularnej. W omawianym okresie jej najważniejszą gałęzią stał się film, który przeobraził lokalne społeczności. Zdemokratyzował ich sposób uczestnictwa w kulturze oraz urównouprawnił formy spędzania wolnego czasu.
O filmie:
Film edukacyjny (Aufklärungsfilm), który ujawnia więcej o okresie, w którym powstał niż wiele dokumentów pisanych. Opiera się na ideach wiedeńskiego eksperta ds. zdrowia, Juliusa Tandlera, związanych z powołaniem ośrodka poradnictwa małżeńskiego. Jego założeniem było, że kluczem do szczęśliwego małżeństwa jest zdrowie partnerów, a także wychowanie przedmałżeńskie oparte na pięciu zasadach: 1. Żenić się mogą tylko osoby zdrowe, 2. Potajemna choroba jest przestępstwem, 3. Płeć nie może być tajemnicą, 4. Ciąża i poród to święte wydarzenia naturalne, 5. Szczęście w małżeństwie to zdrowe dzieci.
Film przenosi widzów w lata dwudzieste, kiedy teorie eugeniczne znalazły podatny grunt, jak pokażą przyszłe wydarzenia polityczne. Do zilustrowania tematu wykorzystano specjalnie opracowane animacje. Film pokazywano publiczności w ramach szeroko zakrojonego programu edukacji zdrowotnej w latach dwudziestych XX wieku.
Fragment recenzji:
Urszula Biel, co uważam za wyjątkowo cenną cechę (…), podchodzi do każdego ustalenia źródłowego, każdego znaleziska, nieznanego detalu z precyzją paleontologia, ale i entuzjazmem odkrywcy. Po prostu czuje się, śledząc karty rozprawy, ogromną satysfakcję z rozpoznawania spraw i poznawania ludzi, którzy przed stu laty tworzyli zręby kinematografii tego kulturowego pogranicza. „Kultura filmowa prowincji górnośląskiej…” przenosi bowiem czytelnika w świat niemieckiej części Górnego Śląska, (…) akcentując transnarodowy charakter rekonstruowanego mikrokosmosu. (…) Lokalne i regionalne walory tekstu nie budzą wątpliwości. Także historyk środkowoeuropejskiej kultury, poszukujący szerszych znaczeń nie powinien być zawiedziony. Ponadto czytanie rozprawy jest, dzięki umiejętnościom narracyjnym autorki po prostu przyjemne, co w przypadku rozpraw naukowych bynajmniej nie stanowi normy.
dr hab. Mariusz Guzek, prof. uczelni Instytut Nauk o Kulturze | Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Notka o autorce:
Urszula Biel – autorka pierwszej monografii poświęconej dziejom kina na Górnym Śląsku (Śląskie kina między wojnami, czyli przyjemność upolityczniona, Katowice 2002) oraz licznych tekstów poświęconych tej tematyce, w publikacjach zbiorowych polskich i zagranicznych. Ponadto animatorka kultury filmowej, prowadzi kino studyjne Amok w Gliwicach, uhonorowane nagrodą Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii „Kino” (2012) oraz „Edukacja filmowa” (2017). Laureatka nagrody Prezydenta m. Gliwice w dziedzinie kultury (1999). Od 2016 roku prezeska Śląskiego Towarzystwa Filmowego.
Książkę wydano w serii: Niemcy – Media – Kultura, pod patronatem Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.
Seria „Niemcy – Media – Kultura” poświęcona jest szeroko pojętej problematyce niemcoznawczej w perspektywie kulturowo zorientowanej wiedzy o mediach. Ukazywać się w niej będą zarówno monografie autorskie, prace zbiorowe, antologie, jak i wydania krytyczne źródeł, poświęcone różnym aspektom kultury audiowizualnej niemieckiego obszaru językowego (w tym zwłaszcza filmowej i nowomedialnej) oraz relacjom polsko-niemieckim w tym zakresie.
Kolegium redakcyjne serii tworzą: Stefan Bednarek, Andrzej Dębski, Andrzej Gwóźdź – przewodniczący, Martin Loiperdinger, Krzysztof Ruchniewicz, Izabela Surynt, Marek Zybura
Serdecznie zapraszamy!
